Ẩm thực Măng Đen là sự kết hợp giữa nguyên liệu Tây Nguyên, gia vị núi rừng và cách chế biến độc đáo mang đậm nét dân dã của vùng cao nguyên. Dưới đây là một số món đặc sản nổi bật của Măng Đen.
Heo mọi nướng xiên
Heo mọi nướng xiên là món ăn dân dã, đậm chất núi rừng Tây Nguyên.
Heo dùng để nướng là heo mọi bản địa, được nuôi thả tự nhiên trong rừng hoặc rẫy nên thịt săn chắc, ít mỡ, thơm, ngọt.
Sau khi rửa sạch, thái thành miếng vừa ăn thì thịt tẩm ướp với các gia vị như muối ớt, mật ong rừng, lá tiêu rừng, sả để tăng hương vị, sau đó xiên vào que tre.
Xiên thịt được nướng trên than củi hồng cho đến khi lớp ngoài vỏ vàng giòn, bên trong khi chín vẫn giữ được độ mềm và mọng nước. Hương thơm từ than củi và gia vị núi rừng sẽ làm “say” vị giác của bạn.
Heo mọi nướng thường được ăn kèm với rau sống, dưa chuột hoặc cơm lam rồi chấm cùng muối ớt, muối tiêu chanh hoặc nước mắm nêm.
Rượu vang sim Măng Đen
Măng Đen được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu ôn hòa quanh năm, cùng đất bazan màu mỡ, là điều kiện thuận tiện để phát triển nông nghiệp, trong đó có cây sim rừng.
Cứ đến tháng 5 cây sim bắt đầu ra hoa, tháng 6 trái sim chín và được thu hoạch để làm rượu vang sim Măng Đen.
Trái sim rừng có màu tím đậm, vị chua ngọt đặc trưng. Sim được hái thủ công sau đó chọn lọc kỹ lưỡng để đảm bảo chất lượng.
Sim rừng được rửa sạch, lên men tự nhiên với đường hoặc mật ong, sau đó ủ trong thời gian dài (thường 3-6 tháng) để tạo ra rượu vang có độ cồn nhẹ (khoảng 10-14%), dễ uống. Một số nơi kết hợp kỹ thuật hiện đại để tăng độ tinh khiết và hương vị.
Rượu vang sim có màu đỏ tím bắt mắt, mùi thơm nhẹ của trái cây rừng, vị ngọt thanh xen chút chua dịu, hậu vị êm. Bạn có thể uống lạnh hoặc dùng làm nguyên liệu pha chế cocktail.
Không chỉ là rượu để thưởng thức, rượu vang sim được cho là tốt cho sức khỏe, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường tuần hoàn máu, nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa từ quả sim.
Măng le Măng Đen
Măng le là một loại tre nhỏ mọc tự nhiên ở rừng Măng Đen, có kích vừa khoảng 20 – 30 cm.
Măng le đặc ruột, ít xơ, có màu vàng nhạt khi luộc, vị ngọt thanh và bùi hơn măng tre hay măng nứa.
Mùa mưa là lúc măng le non tươi ngon và moc nhiều nhất. Tuy nhiên măng le tươi phải ăn ngay nên người ta đã đem làm măng khô để bảo quản được lâu hơn.
Măng le thường xuất hiện trong các bữa ăn dân dã vùng Tây Nguyên, được chế biến thành các món như măng tươi luộc chấm muối, thái sợi xào với thịt hoặc nấu với gà. Măng le khô trước khi nấu phải được ngâm với nước sạch cho mềm rồi xe làm gỏi hoặc hầm với xương,…
Măng le là món ăn đậm chất núi rừng, tuy đơn giản nhưng lại có hương vị vô cùng độc đáo.
Cá niêng nướng
Cá niêng là loại cá nước ngọt sống tự nhiên trong các suối, hồ ở vùng cao nguyên Măng Đen, đặc biệt ở khu vực Kon Plông. Cá có kích thước nhỏ đến trung bình, thịt trắng, chắc, ngọt thơm, và đặc biệt phần ruột cá béo ngậy, tạo nên điểm nhấn độc đáo.
Cá niêng được làm sạch, giữ nguyên con (bao gồm ruột), ướp với các gia vị đặc trưng như muối ớt, tiêu rừng Măng Đen, sả, lá tiêu rừng, hoặc mật ong rừng.
Từng con cá sẽ được xếp lên vĩ rồi nướng trên than hồng để giữ được độ tươi ngon và thơm hơn.
Cá niêng nướng có thể cuốn với rau thơm rồi chấm muối ớt xanh hoặc ăn cùng cơm lam.
Heo Măng Đen quay
Heo được dùng để quay là heo mọi hoặc heo ta được nuôi thả tự nhiên trong các buôn làng ở Măng Đen.
Heo được quay nguyên con trên than củi trong nhiều giờ. Phần da thường được phết một lớp mật ong hoặc dầu để tnawg độ giòn và màu sắc hấp dẫn. Heo ở đây có thịt săn chắc, ít mỡ nên khi quay lên rất thơm, ngọt thịt.
Thịt heo quay sẽ được thái lát mỏng, ăn trong các bữa cơm kèm với rau thơm, măng le luộc và chấm với muối tiêu chanh.